3 nhóm thực phẩm người bệnh đái tháo đường cần đặc biệt chú ý

Đái tháo đường là một trong những bệnh lý chuyển hóa phổ biến hiện nay, đặc biệt là ở các nước đang phát triển có tốc độ đô thị hóa cao như Việt Nam. Theo thống kê mới đây, Việt Nam đang có khoảng 3,5 triệu người mắc bệnh đái tháo đường, và con số này có xu hướng gia tăng nhanh chóng qua các năm. Dưới đây là 3 nhóm thực phẩm người bệnh đái tháo đường cần đặc biệt chú ý

Nhóm thực phẩm nên dùng

Người bệnh đái tháo đường nên ưu tiên những thực phẩm lành mạnh, ít chất béo bão hòa, đường và muối. Các loại thực phẩm được khuyên dùng bao gồm:

- Ngũ cốc nguyên hạt: gạo lứt, yến mạch, bột yến mạch, lúa mạch, gạo lứt, bánh mì đen, bánh mì ngũ cốc nguyên hạt... Ngũ cốc nguyên hạt cung cấp nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất, giúp cải thiện sự nhạy insulin và ổn định glucose máu.

- Rau xanh: cải bó xôi, cải xoăn, rau chân vịt, mồng tơi, bông cải xanh... Rau xanh cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ cần thiết mà lại ít calo và carbohydrate. 

- Protein nạc: thịt gà, thịt bò không nhiều mỡ, cá hồi, cá thu, trứng, đậu phụ... Protein nạc giúp no lâu và không làm tăng đường huyết đột ngột.

- Các loại đậu: đậu đen, đậu xanh, đậu nành... Đậu là nguồn cung cấp protein thực vật tuyệt vời, đồng thời cũng chứa nhiều chất xơ và các khoáng chất cần thiết khác. 

- Trái cây ít đường: chuối xanh, lê, táo, dưa hấu... Một số loại trái cây ít ngọt hơn và chứa ít carbohydrate hơn nên phù hợp với người bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên vẫn cần hạn chế ăn quá nhiều để không bị tăng đường huyết.

Ngoài ra, các sản phẩm sữa ít béo như sữa chua, phô mai ít mỡ, sữa tách béo... cũng được khuyến khích sử dụng với lượng vừa phải.

 

Nhóm thực phẩm hạn chế

Người bệnh đái tháo đường cần giảm bớt hoặc tránh các loại thực phẩm có hàm lượng carbohydrate (bao gồm cả đường và tinh bột) cao bởi chúng có thể làm tăng glucose máu. Một số thực phẩm cần hạn chế gồm:

- Gạo trắng, bún, phở, bánh mì từ bột mỳ trắng: các loại thực phẩm làm từ bột mỳ trắng có hàm lượng tinh bột cao, có thể làm tăng đường huyết nhanh chóng.  

- Bánh ngọt, kẹo, mứt, chocolate: các loại đồ ngọt này thường chứa rất nhiều đường, gây tăng đường huyết mạnh.

- Trái cây ngọt: chuối chín, nho, táo, vải... có nhiều đường tự nhiên. Nên hạn chế ăn hoặc chỉ ăn với lượng nhỏ.

- Các thực phẩm giàu chất béo: mỡ động vật, dầu ăn, các món chiên rán, thịt nhiều mỡ... Chất béo làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thu carbohydrate, gây tăng đường huyết kéo dài.

- Đồ uống có ga, ngọt: Nước ngọt, nước ép trái cây... chứa nhiều đường và calo không cần thiết, gây tăng cân và mất kiểm soát đường huyết.

- Rượu bia: Rượu bia cũng chứa nhiều calo và carbohydrate, đồng thời còn ảnh hưởng tới gan và làm giảm khả năng kiểm soát đường huyết.

Nhóm thực phẩm cần tránh hoặc ăn rất ít

Đối với người bệnh đái tháo đường, một số loại thực phẩm cần phải hoàn toàn tránh hoặc chỉ nên ăn với lượng rất ít, gồm:

- Đường tinh luyện: đường trắng, đường phèn, đường nâu, siro đường... Đường tinh chế chứa thuần túy đường glucose và fructose, khiến lượng đường trong máu tăng vọt.

- Mật ong, xi rô dừa, nước ép trái cây đóng hộp: tuy có nguồn gốc tự nhiên nhưng cũng rất giàu đường và dễ làm tăng đường huyết.

- Các loại nấm men, bánh piza, bánh quy...: Các đồ ăn vặt này thường được chế biển với lượng đường và chất béo cao nên cần hạn chế. 

- Các loại thịt chế biến sẵn: xúc xích, giò, chả, thịt hun khói... thường chứa nhiều muối hoặc đường bổ sung.

- Đồ uống có cồn: rượu, bia, cocktail đều chứa nhiều calo, làm tăng cân và mất kiểm soát glucose máu khi kết hợp với thực phẩm khác.

Nhìn chung, chế độ ăn lành mạnh, cân bằng kết hợp với lối sống tích cực sẽ giúp người bệnh đái tháo đường duy trì sức khỏe ổn định và phòng ngừa các biến chứng. Hãy tìm hiểu kỹ các khuyến nghị về dinh dưỡng và thường xuyên theo dõi glucoce máu để điều chỉnh chế độ ăn phù hợp.

Câu hỏi và trả lời:

Câu hỏi 1: Tại sao người bệnh đái tháo đường cần lưu ý đến chế độ ăn uống?

Do người bệnh đái tháo đường có sự rối loạn về chuyển hóa đường, nên chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát bệnh. 

Các loại thực phẩm người bệnh tiêu thụ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lượng đường trong máu. Vì vậy, việc lựa chọn các loại thực phẩm lành mạnh, hạn chế hoặc tránh các loại thực phẩm gây tăng đường huyết sẽ giúp cân bằng glucose máu, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh.

Câu hỏi 2: Tại sao bệnh nhân đái tháo đường cần phải kiêng mật ong, nước ép trái cây?

Mặc dù mật ong và nước ép trái cây có nguồn gốc tự nhiên, nhưng cả hai đều chứa hàm lượng đường rất cao, thậm chí còn cao hơn đường tinh luyện. 

Chẳng hạn, trong 100g mật ong chứa khoảng 80g đường và 100ml nước ép cam có thể chứa 25-30g đường tự nhiên. Ăn vào chúng sẽ trực tiếp làm tăng lượng đường trong máu người bệnh lên nhanh chóng.

Do đó, người bệnh đái tháo đường nên tránh hoặc chỉ sử dụng mật ong và nước ép trái cây với lượng rất ít, kết hợp với bữa ăn để tránh gây tăng đường huyết đột ngột.

Câu hỏi 3: Tại sao bệnh nhân đái tháo đường không nên uống nước ngọt, nước có ga?

Nước ngọt và các loại nước uống có ga đều chứa lượng lớn đường và calories không cần thiết. Một lon nước ngọt khoảng 330ml có thể chứa 40-50g đường và 150 calories trở lên. 

Lượng đường và calories này rất dễ dẫn tới tình trạng tăng cân, tích mỡ, đồng thời làm tăng nhanh lượng đường trong máu của người bệnh đái tháo đường. 

Vì vậy, người bệnh hoàn toàn nên tránh xa các loại nước uống có ga, ngọt để đảm bảo sức khỏe.