3 loại vitamin cần bổ sung cho người bị thiếu máu do suy thận

Thiếu máu ở người bệnh suy thận là tình trạng thường gặp, do thận không sản xuất đủ erythropoietin dẫn đến giảm tạo hồng cầu. Khi bị thiếu máu, cơ thể sẽ thiếu oxy được vận chuyển đến các cơ quan. Điều này gây mệt mỏi, chóng mặt và nhiều triệu chứng khác, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Dưới đây là 3 loại vitamin cần bổ sung cho người bị thiếu máu do suy thận

Vitamin B12 

Vitamin B12 là một vi chất dinh dưỡng quan trọng giúp kích thích, duy trì và phát triển hồng cầu. Nhu cầu vitamin B12 tăng lên đáng kể ở những bệnh nhân suy thận, do cơ thể không hấp thu B12 hiệu quả qua ruột non. Hơn nữa, ức chế các yếu tố vitamin B12 ở gan và thận cũng góp phần vào tình trạng thiếu hụt này. 

Thiếu máu megaloblastic là biến chứng phổ biến ở người bệnh giai đoạn cuối suy thận mạn do thiếu vitamin B12 và acid folic. Đây là dạng thiếu máu ác tính, làm tăng kích thước các hồng cầu non (hồng cầu lớn) và giảm tuổi thọ hồng cầu, dẫn đến anemia nặng. 

Vitamin B12 giúp phát triển hồng cầu thông qua một vài cơ chế:   

- Cải thiện sự hấp thu và vận chuyển chất sắt và các chất dinh dưỡng khác cần thiết cho quá trình tạo hồng cầu.  

- Thúc đẩy quá trình tạo nucleoprotein và axit nucleic, điều hòa sinh tổng hợp DNA trong hồng cầu.

- Phối hợp hoạt động cùng acid folic trong quá trình phân chia tế bào hồng cầu non.

Do đó, bổ sung vitamin B12 là rất quan trọng đối với người bệnh suy thận giai đoạn cuối hoặc chạy thận nhân tạo, nhằm giảm triệu chứng thiếu máu và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Lượng bổ sung phổ biến là 1000mcg/ngày.

Vitamin C

Vitamin C, còn gọi là axit ascorbic, là chất chống oxy hóa mạnh, tham gia vào rất nhiều quá trình sinh hóa quan trọng trong cơ thể. Trong mối liên hệ với thiếu máu do suy thận, vai trò nổi bật nhất của vitamin C là tăng cường hấp thu chất sắt từ thức ăn. 

Sắt là nguyên tố vi lượng thiết yếu cho quá trình tạo máu, giúp cung cấp oxy cho cơ thể. Suy thận khiến khả năng hấp thu sắt từ ruột giảm, và vitamin C sẽ làm tăng đáng kể khả năng này.

Cơ chế cụ thể như sau: Vitamin C giúp khử sắt Fe3+ (không hòa tan) thành Fe2+ (dễ hòa tan), tăng khả năng hấp thụ sắt qua niêm mạc ruột. Ngoài ra, vitamin C còn ức chế sản sinh ferritin, protein lưu trữ sắt, khiến nhiều sắt được giải phóng và sử dụng để tạo hồng cầu. 

Do đó, cung cấp đủ lượng vitamin C thực phẩm hoặc dưới dạng thực phẩm chức năng là vô cùng cần thiết cho người suy thận mạn. Lượng dùng là 1000 – 1500mg/ngày, kết hợp với chế độ ăn giàu sắt sẽ giúp tăng hồng cầu hiệu quả.

Vitamin K 

Vitamin K là nhóm vitamin tan trong chất béo, bao gồm phylloquinone (vitamin K1) và các dẫn xuất menaquinone (vitamin K2). Chức năng chính của vitamin K là điều hòa quá trình đông máu, ngăn ngừa xuất huyết và giúp vết thương lành nhanh. Ở người bị thiếu máu do suy thận, vitamin K giúp tăng tuổi thọ của hồng cầu. 

Cụ thể, vitamin K giúp carboxyl hóa các protein ưa glutamate (GLA) trong hồng cầu, đặc biệt là protein spectrin. Điều này giúp duy trì độ đàn hồi và tính toàn vẹn màng tế bào hồng cầu, cho phép hồng cầu sống sót lâu hơn, giảm hủy hồng cầu sớm và thiếu máu. 

Mặt khác, vitamin K còn điều hòa cơ chế chết theo chương trình (apoptosis) của hồng cầu già cả, ngăn ngừa hoại tử hồng cầu và giải phóng các chất độc hại, góp phần duy trì nồng độ hồng cầu ổn định.  

Do đó, bổ sung đủ lượng vitamin K qua thực phẩm hoặc viên uống là cần thiết cho người suy thận. Thực phẩm giàu vitamin K1 gồm rau xanh, dầu thực vật, trứng, sữa đậu nành. Vitamin K2 có nhiều trong phô mai, mỡ bò, đậu nành lên men natto.

Đối với người suy thận mạn giai đoạn cuối, khuyến cáo bổ sung 90 - 120μg vitamin K1 hoặc 45 – 60 μg vitamin K2 hàng ngày sẽ giúp ngăn ngừa nguy cơ xuất huyết và kéo dài tuổi thọ của hồng cầu.

Bổ sung các vitamin cần thiết sẽ giúp cải thiện hiệu quả thiếu máu và ngăn ngừa biến chứng cho người bệnh suy thận. Hi vọng bài viết giúp ích cho bạn!

Câu hỏi và trả lời: 

Câu hỏi 1: Vì sao bệnh nhân suy thận cần bổ sung vitamin C để hỗ trợ điều trị thiếu máu? 

Trả lời: Vitamin C giúp tăng cường hấp thu sắt qua 3 cơ chế: 

- Khử Fe3+ thành Fe2+, tăng khả năng hấp thụ sắt qua ruột 

- Ức chế protein lưu trữ sắt ferritin, giải phóng nhiều sắt tự do cho tạo hồng cầu 

- Bảo vệ các tế bào tuyến ruột khỏi bị oxy hóa và bị phá hủy, giữ chức năng hấp thu

Nhờ đó mà lượng sắt được hấp thu tăng, giúp tăng hemoglobin và cải thiện thiếu máu.

Câu hỏi 2: Dấu hiệu nhận biết sớm thiếu máu ở người suy thận là gì? 

Trả lời: Dấu hiệu sớm của thiếu máu do suy thận bao gồm:

- Mệt mỏi, chóng mặt khi hoạt động thể lực nhẹ

- Nhức đầu, chuột rút 

- Sụt cân, ăn kém, suy dinh dưỡng 

- Khó tập trung, giảm trí nhớ

- Da xanh nhợt, niêm mạc nhợt nhạt

- Tim đập nhanh khi hoạt động

- Giảm ham muốn tình dục.