5 biện pháp cải thiện tình trạng của người béo phì mắc bệnh tiểu đường

Theo thống kê mới nhất, tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường ở Việt Nam là khoảng 5%, nhưng con số này có thể cao hơn do nhiều trường hợp tiểu đường chưa được phát hiện. Khi béo phì và tiểu đường cùng xuất hiện trên một người, họ sẽ gặp nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng hơn. Dưới đây là 5 biện pháp cải thiện tình trạng của người béo phì mắc bệnh tiểu đường mà những người này nên thực hiện đều đặn hàng ngày

Hạn chế tăng cân ngoài ý muốn, có chế độ ăn hợp lý 

Hạn chế tăng cân ngoài ý muốn là biện pháp quan trọng và cần được ưu tiên hàng đầu đối với người béo phì mắc bệnh tiểu đường. Để làm được điều này, bạn cần thực hiện một số thói quen lành mạnh sau:

- Luôn cân đối khẩu phần ăn hàng ngày để không ăn quá nhiều so với nhu cầu cơ thể

- Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ, tránh tình trạng để bụng quá đói hay ăn quá no

- Không bỏ bữa sáng và bữa tối mỗi ngày

- Hạn chế tối đa ăn vặt, đặc biệt là những thực phẩm giàu đường, mỡ và calo

- Luôn kiểm tra và ghi chép lượng thức ăn tiêu thụ mỗi ngày để biết được khẩu phần hợp lý dành cho bạn là bao nhiêu

Bên cạnh đó, người béo phì tiểu đường cũng cần xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể mà không gây tăng cân. Ví dụ như bổ sung thêm rau xanh, các loại đậu, các loại hạt, cá và gia cầm, tránh ăn quá nhiều thịt đỏ.

Sử dụng các thực phẩm chứa nhiều chất xơ như rau xanh, trái cây 

Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tình trạng của người béo phì mắc tiểu đường bởi nhiều lý do:

- Chất xơ làm chậm quá trình hấp thu đường và carbohydrate, giúp lượng đường huyết ổn định hơn

- Bổ sung nhiều chất xơ giúp người bệnh cảm thấy no lâu hơn, ngăn cản việc ăn vặt, giảm nguy cơ tăng cân

- Hỗ trợ tiêu hóa và giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn

- Giảm cholesterol xấu và kháng insulin trong cơ thể

Do đó, người béo phì mắc tiểu đường nên đưa rau xanh và trái cây vào thực đơn hàng ngày để bổ sung đủ lượng chất xơ cần thiết. Các loại rau xanh giàu chất xơ bao gồm: rau bina, cải bó xôi, rau chân vịt, rau diếp, rau muống... Còn với các loại trái cây, bạn có thể ăn cam, táo, chuối, lê, mận...

Tránh các thức ăn chứa nhiều đường, tinh bột

Người bị béo phì và tiểu đường thường có lượng đường huyết không ổn định. Do đó, tiêu thụ các thức ăn chứa nhiều đường đơn và tinh bột sẽ làm tình trạng này ngày càng tồi tệ hơn. Ngoài ra, những loại thực phẩm này cũng chứa rất nhiều calo tiềm ẩn, gây tăng cân chỉ trong thời gian ngắn. 

Để hạn chế tối đa lượng đường, tinh bột nạp vào cơ thể mỗi ngày, bệnh nhân béo phì, tiểu đường cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

- Tránh các loại nước ngọt, nước ép trái cây đóng hộp hoặc tinh chế công nghiệp

- Hạn chế ăn bánh kẹo, chocolate, kẹo mút, bánh ngọt... chứa nhiều đường tinh chế

- Không ăn quá nhiều cơm, mì, bún, bánh mì trắng

- Tuyệt đối không lạm dụng các chế phẩm dinh dưỡng giàu đường như sữa bột, nước ép đóng chai

- Ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên hạt, đậu, các loại hạt, trứng...

Tránh các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia

Thuốc lá và rượu bia không chỉ ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát đường huyết mà còn làm tăng huyết áp, đẩy nhanh quá trình lão hóa, gây viêm mạch máu và đưa đến nhiều biến chứng khác cho người tiểu đường. 

Nghiên cứu của Đại học Harvard (Mỹ) cho thấy những người bệnh tiểu đường uống 1 ly rượu mỗi ngày có nguy cơ loạn dưỡng đái tháo đường cao gấp đôi so với người không uống rượu hoặc bia. Ngoài ra, tiêu thụ rượu bia cũng khiến bệnh nhân dễ tăng cân do lượng calo và đường "rỗng" cao trong đồ uống có cồn.

Do đó, tốt nhất người béo phì, tiểu đường nên tránh hẳn các chất kích thích như thuốc lá và rượu bia. Điều này giúp cải thiện đáng kể tình trạng sức khỏe và kiểm soát đường huyết tốt hơn.

Tập thể dục, thể thao thường xuyên 

Tập thể dục, thể thao đều đặn không chỉ giúp người béo phì giảm mỡ thừa mà còn mang lại rất nhiều lợi ích quan trọng cho người tiểu đường như:

- Cải thiện chức năng tế bào beta tuyến tụy, nâng cao khả năng sản xuất và tiết insulin một cách tự nhiên 

- Giảm lượng đường huyết một cách hiệu quả

- Giúp giảm cân nên giảm áp lực lên các tế bào kháng insulin

- Ngăn ngừa và làm chậm quá trình phát triển của bệnh tiểu đường

- Hỗ trợ điều trị và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường type 2

Để đạt được hiệu quả tối ưu, người bệnh nên duy trì tập luyện thể dục, thể thao vừa sức ít nhất 30 phút mỗi ngày. Những bài tập phù hợp gồm có: đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe, aerobic, yoga, tập tạ nhẹ... 

Với 5 biện pháp trên, người béo phì mắc tiểu đường có thể cải thiện đáng kể tình trạng sức khỏe. Việc áp dụng các biện pháp này một cách nhất quán và khoa học chính là chìa khóa quan trọng giúp họ kiểm soát cân nặng cũng như lượng đường huyết, từ đó ngăn ngừa nhiều biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Câu hỏi và trả lời:

Câu hỏi 1: Làm thế nào để duy trì những thói quen lành mạnh này lâu dài?

Trả lời: Để duy trì các thói quen lành mạnh lâu dài, người bệnh cần lưu ý một số điều sau:

- Thiết lập mục tiêu rõ ràng, cụ thể và khả thi để có động lực thực hiện. Ví dụ: giảm 5kg trong 2 tháng, đi bộ 30 phút mỗi ngày...

- Lập kế hoạch và lên lịch cụ thể cho từng hoạt động hàng ngày/tuần. Điều này giúp xây dựng thói quen dễ dàng hơn.

- Tìm một người bạn đồng hành cùng thực hiện các biện pháp lành mạnh để cổ vũ và giữ cam kết lâu dài.

- Ghi chép nhật ký lành mạnh để theo dõi tiến độ. Điều này giúp động viên bản thân nỗ lực hơn. 

- Tìm hiểu cách vượt qua "điểm yếu" dễ bỏ cuộc như ăn vặt, lười vận động... để có giải pháp khắc phục.

- Thưởng cho bản thân mỗi khi đạt được mục tiêu để tăng động lực duy trì.

Nếu áp dụng khoa học và nhất quán các nguyên tắc trên, người bệnh hoàn toàn có thể duy trì thành công các thói quen tốt cho sức khỏe lâu dài.

Câu hỏi 2: Bên cạnh các biện pháp tự áp dụng ở nhà, người bệnh có cần phải đi khám bác sĩ định kỳ không? 

Trả lời: Việc đi khám bác sĩ định kỳ là vô cùng quan trọng đối với người béo phì đồng thời mắc bệnh tiểu đường. Đây là những lý do chính:

- Bác sĩ sẽ theo dõi sát sao hơn tình trạng sức khỏe, cung cấp thêm các lời khuyên về chế độ dinh dưỡng và lối sống phù hợp. 

- Tư vấn, điều chỉnh lại liều lượng thuốc (nếu đang dùng) cho phù hợp với tình trạng và khả năng của cơ thể.

- Phát hiện sớm các biến chứng nguy hiểm như tăng huyết áp, xơ gan, rối loạn lipid máu... để có phương án can thiệp kịp thời. 

- Động viên tinh thần, giúp bệnh nhân nâng cao ý thức tự chăm sóc sức khỏe và tuân thủ điều trị.

Như vậy, đi khám định kỳ ít nhất 3-6 tháng/lần là việc làm hết sức cần thiết, giúp quản lý tốt hơn bệnh tiểu đường cũng như phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.